Trong hai mươi năm đầu đời, Aleksandr có ít cơ may để kế thừa ngôi báu, vì ông có một người anh, Đại vương công Nikolai Aleksandrovich, người dường như có tính khí mạnh mẽ.

Ngay cả trong lần đầu tiên Nikolai nhận thấy những triệu chứng của trái tim mỏng manh, thông tin rằng Đại vương công có thể chết yểu không được nhận một cách nghiêm trọng; Nikolai đã được hứa hôn với Công chúa Dagmar của Đan Mạch.

Trong hoàn cảnh đó, mối lo ngại lớn nhất được dành hết cho việc giáo dục Nikolai như một Hoàng thái tử, trong khi Aleksandr nhận được mỗi nền giáo dục đại khái và không tương xứng với một Đại vương công thông thường trong thời kỳ đó. Ông không được dạy nhiều về những kiến thức ít quan trọng, và chỉ được dạy cho quen thực hành trong các môn Tiếng Pháp, Anh và Đức và một số lượng nhất định trong việc thực tập quân sự.